હુમ્ત, હુખ્ત, હુવરશ્ત, ત્રણ અવેસ્તાન શબ્દો પારસી ધર્મના નૈતિક સંહિતાને સમાવે છે – જે યોગ્ય હેતુઓ (વિચારો), સાચા ઉચ્ચાર (શબ્દો) અને ધાર્મિક વિધિઓ (કાર્યો) (રેફ. ઝોરાસ્ટ્રિયન્સ) સાથે કાર્યક્ષમ રીતે પૂજા કરવાની તેની પવિત્ર ફરજ નિભાવવા માટે જરૂરી છે.
હુમ્ત એ અહુરા મઝદાનો પ્રથમ વિચાર કહેવાય છે, જે દુષ્ટ-મુક્ત બ્રહ્માંડનો વિચાર છે. આમ, આ ધ્યેય તરફ દોરી જતા તમામ વિચારોને હુમ્ત તરીકે ગણવામાં આવે છે. હુખ્તનો ઉપયોગ મંથરા સ્પેન્ટાના શબ્દો અથવા અવેસ્તા/પાઝંડ લિટાનીમાં પઠન કરાયેલા શબ્દોનું વર્ણન કરવા માટે થાય છે. આમ, ઝોરાસ્ટ્રિયન પ્રાર્થનાના તમામ મૌખિક ઉચ્ચારોનો ઉલ્લેખ કરી શકાય છે, હુખ્તને સારા શબ્દો તરીકે; જ્યારે હુવરશ્તને એવી ક્રિયા તરીકે સમજવામાં આવે છે જે ભગવાનની તમામ રચનાઓને તેમની મૂળ શુદ્ધતા તરફ લઈ જાય છે. પ્રામાણિક માણસ, પોતાને તેના, સારા વિચારો, શબ્દો અને કાર્યો તરીકે ઓળખાવે છે, જેના આધારે સુંદરતા પ્રાપ્ત થાય છે ત્યારપછી આત્માને રૂપકાત્મક રીતે હુમ્ત, હુખ્ત, હુવરશ્તના ત્રણ તબક્કાઓમાંથી શાશ્વત આનંદ (સ્વર્ગ)માં જવાનું કહેવાય છે.
માણસના ધરતીના વર્તન સારા અથવા ખરાબ હોઈ શકે છે. કસ્તી પ્રાર્થનામાં મનશ્ની, ગવશ્ની, કુનશ્ની શબ્દોનો પણ પઠન કરવામાં આવે છે – જેના માટે તમામ પાપોની માફી માંગવામાં આવે છે.
પારસીવાદ એ આશાના સ્થાપક સિદ્ધાંત પર આધારિત છે – જે સાવધાની સાથે બ્રહ્માંડ કાર્ય કરે છે તે આશાના સર્વગ્રાહી કાયદા અથવા સચ્ચાઈ, વ્યવસ્થા અને સંતુલનના કાયદાને કારણે છે, જે સમગ્ર બ્રહ્માંડનો પાયાનો સિદ્ધાંત છે. ઝોરાસ્ટ્રિયન ફિલસૂફી અનુસાર, તમામ ઘટનાઓ અને અભિવ્યક્તિઓ, તે પણ જે અવ્યવસ્થિત લાગે છે – જેમ કે અચાનક કુદરતી આફતો, અકસ્માતો અને મૃત્યુ – તે અનિવાર્યપણે અજાણતા નથી કારણ કે તે આશાના કાયદા અનુસાર થાય છે તે છે તમામ નૈતિકતાનું શિખર, તમામ નીતિશાસ્ત્રનું શિખર.
– આદિલ જે. ગોવાડીયા
