(નીચેના લેખમાં ખોજેસ્તે પી. મિસ્ત્રી દ્વારા લખાયેલ ‘ઝોરાસ્ટ્રિયનીઝમ – એક એથનિક પરિપ્રેક્ષ્ય’ ના અંશોનો સમાવેશ થાય છે.)
આ દુનિયામાં અહુરા મઝદા અને અહરીમનના આગમનની સમયરેખાનો ચોક્કસ ઉલ્લેખ છે. આ સમયરેખા કુલ 12,000 વર્ષોની છે અને તેઓને 3,000 વર્ષના ગાળામાં વહેંચવામાં આવ્યા છે. અહુરા મઝદાને પ્રકાશ દ્વારા પ્રતીકિત કરવામાં આવ્યા છે કારણ કે અન્ય કોઈ પણ રીતે ઉર્જાનું વર્ણન કરી શકાય નહીં. અને અહરીમનનું અસ્તિત્વ ફક્ત પ્રકાશની ગેરહાજરી હતું, તેથી તેની પોતાની ઓળખ પણ નહોતી. 3,000 વર્ષોથી, વિશ્ર્વ એક સંપૂર્ણ આધ્યાત્મિક એટલે કે તે કલ્પનાશીલ, અનિયંત્રિત અને અમૂર્ત સ્થિતિમાં હતું. દુનિયા અહુરા મઝદા (હોરમઝદ) નું તેજ હતું.
ભલે હોરમઝદએ અહરિમનને તેના પરાજય અંગે વારંવાર ચેતવણી આપી હતી, તેમ છતાં અહરીમને હોરમઝદને પડકારવા અને હુમલો કરવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. તેથી, હોરમઝદએે આ યુદ્ધ માટે સમયગાળો નક્કી કરવા માટે સમયરેખા ઘડી. અહરીમન સાથેના કરારમાં, બીજા 9,000 વર્ષનો સમયગાળો ઘડવામાં આવ્યો.
ખૂબ જ શરૂઆતમાં, ગુમેઝીશ્નેનો સમયગાળો હતો, જેમાં હોરમઝદએે અહુનાવર પ્રાર્થના (યથા અહુ વઈરીયોે) નો જાપ કર્યો હતો, જેણે 3,000 વર્ષ દુષ્ટ અહરીમાનને લકવો આપ્યો હતો. તે આ સમયગાળા દરમિયાન જ હોરમઝદએ શારીરિક વિશ્ર્વની રચના કરી. તેમણે પોતાની સારી રચનાઓ તેમના પોતાના અસ્તિત્વના સારથી બનાવી છે. તેમણે પ્રથમ એક ઝગમગતું સફેદ અગ્નિ બનાવ્યું, જે તેના તમામ સર્જનોનું અપાર્થિવ સ્વરૂપ હતું.
તે પ્રકાશના સારમાંથી, હોરમઝદએ ‘સત્યવાદી વલણ’ રચ્યું, જેમાંથી ‘યથા અહુ વઈરીયો’ ઉઠવા પામ્યા હતા. આ તે જ ચેનલ હતી જેના દ્વારા તેમણે સાત ફંડામેન્ટલ બેનિફિસન્ટ અમર બનાવ્યા – જેને આપણે સામાન્ય રીતે સાત અમેશાસ્પંદ તરીકે ઓળખીએ છીએ.
અહરીમને પણ પોતાના અધમ અસ્તિત્વમાંથી જીવોની રચના કરી – તેણે સવત્ર અંધકારમય સર્જ્યું – અસત્ય વાણી – જૂઠ!
લકવાના 3,000 વર્ષ પૂરા થયા પછી, અહરીમને હોરમઝદ દ્વારા રચિત દુનિયામાં પ્રવેશ કર્યો. તેણે આકાશને વીંધ્યું, પાણી અને પૃથ્વીને પ્રદૂષિત કર્યા; તેણે ઝાડને ઝેર આપ્યું. આપણે આપણા ગ્રહ પર જે પર્યાવરણીય નુકસાન પહોંચાડીએ છીએ તે ખરેખર અહરીમનનું કાર્ય છે. તેણે લોભ, રોગ, ભૂખ, ઉપદ્રવ અને તમામ સૃષ્ટિ પર આળસ લાવ્યોે. ત્યારબાદ તેણે આગ ઉપર હુમલો કર્યો, તેણે તેને ધુમાડો અને અંધકારથી ભેળવી દીધા. આ તે છે જ્યાં તેણે સારાનું વિરૂધ્ધ દ્રુષ્ટ બનાવ્યું, જ્યાં પ્રકાશ હતો, ત્યાં તેણે અંધકાર બનાવ્યો; જ્યાં આનંદ હતો, તેણે દુ:ખ લાવ્યું; અને જ્યાં જીવન હતું, ત્યાં મૃત્યુ લાવ્યો. આમ, અહરીમનના બધા અધમ જીવો સામે હોરમઝદના સર્જનોની વચ્ચે ઝઘડો શરૂ થયો.
અશો નબી સ્પિતમાન જરથુસ્ત્રનો જન્મ શરૂઆતના 9,000 વર્ષ પછી થયો હતો. તેમણે અહરીમન દ્વારા ઘડવામાં આવેલી દુષ્ટતાને વિશ્ર્વને બચાવવા માટે પસંદ કરવામાં આવ્યા હતા. તેમણે જે રસ્તો આપ્યો હતો તે માણસને જાગૃત કરવા અને હોરમઝદના અસ્તિત્વના નૈતિક સત્યને બતાવવાનો હતો.
અહરિમાનની અંતિમ પરાજય ત્યારે થશે જ્યારે હોરમઝદની બધી રચનાઓ તેમના ડહાપણના પ્રકાશમાં એક સાથે આવશે. સારૂં મન જીતશે અને અહરીમન અને તેનું ખોટાપણું નામંજૂર થશે, તેઓ નબળા પડી જશે અને અસ્તિત્વમાં રહેવાનું બંધ કરશે. એવું કહેવામાં આવે છે કે અહરીમન આકાશમાં વીંધીને આ દુનિયામાં પ્રવેશ્યો હતો અને તે તેજ માર્ગે બહાર નીકળી જશે, હોરમઝદનો આ ક્ષેત્રમાંથી કાયમ પરાજિત થઈ જશે!