આપણા પ્રખ્યાત પૂર્વજોનો વારસો અને મહિમા આપણા નાના સમુદાયમાં આજે પણ ગૌરવ અને વિશ્વવ્યાપી આદર આપે છે! ટાટા ગ્રુપના અંતમાં સ્થાપક જમશેતજી નશરવાનજી ટાટાએ 2021 એદલજીવ હુરૂન ફિલાન્ટ્રોફીસ્ટ ઓપ ધ સેન્ચુરીના પ્રતિષ્ઠિત પરોપકારોમાં ટોચનું સ્થાન મેળવ્યું હતું, 1892 થી તેમના તમામ મુખ્ય ધિરાણો સહિતના દાનની હાલમાં કિંમત 102.4 અબજ ડોલર છે, જેમાં મુખ્યત્વે શિક્ષણ અને આરોગ્યસંભાળ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. જમશેતજી નશરવાનજી ટાટા એકમાત્ર એવા ભારતીય છે જેમણે આ યાદીમાં ટોપ ટેનમાં સ્થાન મેળવ્યું છે.
ટોચના 50 લોકોમાં અન્ય ભારતીયમાં 12 માં ક્રમે આવેલા વિપ્રોના ભૂતપૂર્વ અધ્યક્ષ અઝીમ પ્રેમજીનો સમાવેશ થાય છે. બિલ અને મેલિન્ડા ફ્રેન્ચ ગેટ્સ, હેનરી વેલકમ, હોવર્ડ હ્યુજીસ અને વોરન બફેટ ટોચના પાંચમાંં સમાવેશ થાય છે.
સુપ્રસિદ્ધ ભારતીય ઉદ્યોગના પિતા તરીકે પ્રખ્યાત, જમશેતજી ટાટાએ કપાસ અને આયર્ન ઉદ્યોગમાં ક્રાંતિ લાવી, 1907 માં જમશેદપુરમાં ટાટા સ્ટીલની સ્થાપના કરી. પાંચ ખંડોમાં 80,000 થી વધુ કર્મચારીઓ સાથે 50 થી વધુ દેશોમાં વાણિજ્યિક હાજરીવાળા 26 દેશોમાં આજે ટાટા સ્ટીલ કાર્યરત છે. હુરૂન રિપોર્ટના અધ્યક્ષ અને મુખ્ય સંશોધક રૂપર્ટ હ્યુગર્ફે જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લી સદીમાં અમેરિકન અને યુરોપિયન દાનવીરોએ પરોપકારીની વિચારશક્તિ પર પ્રભુત્વ મેળવ્યું હશે, ભારતના ટાટા જૂથના સ્થાપક, જમશેતજી ટાટા, વિશ્ર્વના સૌથી મોટા પરોપકારી છે. ઉદ્યોગની દુનિયામાં જમશેતજી ટાટા એટલા પ્રભાવશાળી હતા કે જવાહરલાલ નહેરૂએ તેમને વન-મેન પ્લાનિંગ કમિશન તરીકે ઓળખાવ્યા. આપણે તેમની સ્મૃતિનું સન્માન કરવું જોઈએ અને તેમને આધુનિક ભારતના મોટા સ્થાપકો તરીકે યાદ રાખવું જોઈએ.
જમશેતજી ટાટા નો જન્મ ગરીબ પુજારી પરિવારમાં નસરવાનજી અને જીવનબાઈ ટાટાનાને ત્યાં 3જી માર્ચ, 1839 ના રોજ ગુજરાતના નવસારીમાં થયો હતો. તેના પિતાએ કુટુંબમાં પ્રથમ ઉદ્યોગસાહસિક તરીકે નિકાસ-વેપારની કંપની શરૂ કરી હતી. નાની ઉંમરે વિશેષ માનસિક અંકગણિત પ્રત્યેની તેની યોગ્યતાને માન્યતા આપતાં, જમશેતજીનાં માતા-પિતાએ તેમને પશ્ર્વિમી શિક્ષણ આપ્યું પછીથી તેમને મુંબઈ મોકલી, જ્યાં તેમણે એલ્ફિન્સ્ટન કોલેજમાં પ્રવેશ મેળવ્યો.
તે પછી તે તેમના પિતા સાથે નિકાસ-વેપાર કંપનીમાં જોડાયા, અને જાપાન, ચીન, યુરોપ અને યુ.એસ. માં મજબૂત શાખાઓ સ્થાપિત કરવામાં મદદ કરી. ચાઇનામાં, તેમને સમજાયું કે કપાસ ઉદ્યોગ ધમધમતો છે અને મોટી નફાકારકતા સંવેદનામાં છે, તેણે સુતરાઉ મિલોમાં મોટા પાયે રોકાણ કર્યું, જેનાથી મોટો ધંધો કરી શકે.
તેમના જીવનમાં ચાર લક્ષ્યો હતા – એક આયર્ન અને સ્ટીલ કંપની, એક વિશ્ર્વ-વર્ગની શિક્ષણ સંસ્થા, એક અનોખી હોટલ અને હાઇડ્રો-ઇલેક્ટ્રિક પ્લાન્ટ સ્થાપવા. ઝારખંડના સાક્ચી ગામમાં ટાટાના લોખંડ અને સ્ટીલના પ્લાન્ટની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. ગામ એક શહેરમાં વિકસ્યું અને ત્યાંના રેલ્વે સ્ટેશનનું નામ આપ્યું ટાટાનગર આજે તે ઝારખંડમાં ખળભળાટ મચાવનારૂ મહાનગર છે, તેના સન્માનમાં ‘જમશેદપુર’ નામ આપવામાં આવ્યું છે.
જમશેતજીએ હીરાબાઈ દાબુ સાથે લગ્ન કર્યા હતા, જ્યારે તે હજી વિદ્યાર્થી હતા. તેમના પુત્રો, દોરબજી ટાટા અને રતનજી ટાટા, ટાટા જૂથના અધ્યક્ષ બન્યા. 1900 માં જર્મનીની
વ્યવસાયિક સફર પર, ટાટા ગંભીર રીતે માંદા પડ્યા અને 19 મી મે, 1904 ના રોજ ખરાબ હાલતમાં તેમનું નિધન થયું. તેમને ઇંગ્લેન્ડના વૂકિંગ વુમેર પારસી કબ્રસ્તાનમાં દફનાવવામાં આવ્યા હતા.