મુંબઇ અનેક પાવર-પેક્ડ અને પ્રતિભાશાળી ક્રિકેટરોનું નિર્માણ કરે છે. તેઓ તેમની રમત દ્વારા જે જાદુ ઉત્પન્ન કરે છે તેનાથી તેઓ હંમેશા આદર અને વિશ્ર્વભરમાં પ્રચંડ ચાહકો મેળવે છે. ભારતના ભૂતપૂર્વ પાસાના ક્રિકેટર મેહલી ઈરાની, મુંબઈ ક્રિકેટના હોલ ઓફ ફેમના આવા જ એક પ્રિય અને આદરણીય વ્યક્તિત્વ ધરાવતા હતા. સદા હસતાં અને ખુશખુશાલ ‘મેહલી અંકલ’ (ક્રિકેટ વર્લ્ડ દ્વારા તેમને પ્રેમથી સંબોધન કરવામાં આવતું હતું)નું 3 એપ્રિલ, 2021 ના રોજ દુબઇમાં નિધન થયું હતું. એક ક્રિકેટર હોવા ઉપરાંત, તે હંમેશા રમૂજી, વિનોદી, હિંમતવાન અને બુદ્ધિશાળી વ્યક્તિત્વ તરીકે હંમેશાં હાસ્ય અને ખુશીઓ ફેલાવતા, તેમને ઓળખતા બધા લોકો દ્વારા તેઓ હંમેશાં યાદ અને પ્રિય રહેશે.
મેહલી ઈરાની, એક અત્યંત ઉદાર અને દયાળુ આત્મા હતા. તેમણે 57 વર્ષોથી મુંબઈ શહેરને તથા દેશને તેમની અસાધારણ ક્રિકેટિંગ પ્રતિભા અને સિદ્ધિઓ પર ગૌરવ અપાવ્યું. 10 વર્ષની ટેન્ડર વયે સ્પર્ધાત્મક ક્રિકેટની શરૂઆત કર્યા બાદ, મેહલી ઈરાનીનો સફર ડાબા હાથે રમનાર સ્વેશબકલિંગ બેટ્સમેન અને પારસી સાયક્લિસ્ટ ટીમના વિકેટકીપર તરીકે શરૂ થયો હતો, જેમાં પોલી ઉમરીગર, નરી કોન્ટ્રાક્ટર, ફરોક એન્જિનિયર, રૂસી સુરતી, નોશીર તાંતરા, બેહરામ ઈરાની, હોસી અમરોલીવાલા, બેહરામ ગોવાડિયા, હોશંગ દાદાચાનજી, સલીમ દુરરાની, અબ્બાસ અલી બેગ, હોમી મહેતા, કરસન ગવરી જેવા દિગ્ગજ હતા.
તેમણે બરોડામાં 1953-54માં રણજી ટ્રોફીની એક મેચ બોમ્બેની ટીમનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું હતું, તેમજ વિઝર્સની વિદેશી ટીમો પણ હતી. તેમણે સેંટ ઝેવિયર્સ હાઇ સ્કૂલ, સેન્ટ ઝેવિયર્સ કોલેજ, બોમ્બે યુનિવર્સિટીની ટીમો તેમજ પ્રખ્યાત પારસી સાયકલીસ્ટ, બોમ્બે જીમખાનાની ટીમનું વિદેશી પ્રવાસ પર કપ્તાનનું પદ સંભાળ્યું હતું. 1953 માં, મેહલી ઈરાની, બ્રફિબબોર્ન ખાતેની મુલાકાત લેતી કોમનવેલ્થ ક્રિકેટ ટીમ સામે રમી હતી. આ મેચમાં એક તબક્કે બોમ્બે 63-4થી મર્યાદિત હતું. મેહલી અને રામનાથ કેનીએ પાંચમી વિકેટ માટે 170 રનની વિશાળ ભાગીદારી નોંધાવી હતી, જેમાં મેહલીએ 68 ને બાદમાં 143 રન નોંધાવ્યા હતા. તે કાંગા લીગના 50 વર્ષ સુધી રમનાર એકમાત્ર ક્રિકેટર હતા. એક દાયકાથી વધુ સમય સુધી, મેહલી બોમ્બે જીમખાના અને કાંગા લીગની પેટા સમિતિઓ પર હતા. 1990માં, જીમખાનાએ રમતમાં અડધી સદી પૂર્ણ થવા પર તેમનું સન્માન કર્યું હતું. 2001માં વર્લ્ડ ઝોરાસ્ટ્રિયન ઓર્ગેનાઇઝેશન દ્વારા તેમનું સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું. તેઓ 67 વર્ષની વયે 1997 માં સ્પર્ધાત્મક ક્રિકેટ રમવામાંથી નિવૃત્ત થયા હતા. વિલાસ ગોડબોલે દ્વારા લખાયેલ ‘માય ઇનિંગ્સ ઇન મુંબઈ ક્રિકેટ’ પુસ્તક (પ્રદીપ ગોડબોલેને કહેવામાં આવ્યું છે), રમત પ્રત્યેની મહેલીની ઉત્કટતાની ખૂબ પ્રશંસા કરે છે અને જણાવ્યું છે કે તેમની કારકીર્દિની સંધ્યાકાળ દરમિયાન પણ તેમનો ઉત્સાહ ઓછો થયો નહોતો.
વર્ષોથી આપણા ખૂબ જ પ્રિય મેહલી અંકલને વ્યક્તિગત રૂપે ઓળખવું એ મારો લહાવો અને સન્માન છે. રમત માટેનું તેમનું શાણપણ અને સલાહની વાત મારી સાથે કાયમ રહેશે. તેમની પ્રેમાળ પત્ની ધનુ એ તેમના જીવનનો સૌથી મોટો ટેકો હતો. મનોહર દંપતી રોજ બોમ્બે જીમખાનાની મુલાકાત લેતા.
મેહલી ઈરાનીને ક્રિકેટિંગ બિરાદરો દ્વારા પ્રેમથી યાદ કરવામાં આવે છે. પારસી ટાઇમ્સ સાથે વાત કરતા, પૂર્વ ભારતના કેપ્ટન, નરી કોન્ટ્રાક્ટરએ કહ્યું, અમે સાથે મળીને ઘણી ક્રિકેટ રમી હતી. તે સેન્ટ ઝેવિયર્સ કોલેજ, યુનિવર્સિટીમાં અને બાદમાં પારસી સાયકલીસ્ટમાં મારા કેપ્ટન હતા. 1952માં અમે તેમની હેઠળ રોહિન્ટન બારીઆ ટ્રોફી જીતી હતી. તે એક સરળ વ્યક્તિ હતા જે ક્યારેય હારથી અસ્વસ્થ થતા નહોતા. ભૂતપૂર્વ ભારતના ક્રિકેટર, ફરોખ એન્જિનિયર શેર કરે છે, મેહલી એક અદભૂત વ્યક્તિ અને ખૂબ જ પ્રિય મિત્ર હતા. અમે પારસી સાયકલ ચલાવનારાઓ માટે આખી રમત રમી છે. તે ખરેખર અનન્ય હતા. તે હંમેશાં તેમની ક્રિકેટની મજા લેતા હતા. તે સમયે, અમે પૈસા માટે નહોતા રમતા, અમે રમતના પ્રેમ માટે રમતા હતા. હું હંમેશાં દુબઇથી મેહલી અને ફ્રેડી સિધવા જેવા દંતકથાઓની પ્રશંસા કરૂં છું તે હંમેશા આપણા હૃદયમાં રહેશે.
ભૂતપૂર્વ ક્રિકેટર હોશંગ દાદાચાનજીએ ઉમેર્યું હતું કે, કાંગા લીગ એ ડિવિઝનમાં પારસી સાયકલ સવારો માટે લગભગ 35 વર્ષથી મેહલી સાથે રમવું તે આનંદની વાત છે. હંમેશા હસતા હસતા, તેણે આનંદકારક અને રમતગમતનું વાતાવરણ બનાવ્યું અને તેથી જ અમારા બધા વિરોધીઓ અમારી ટીમને આદર આપે છે. મને તેની કપ્તાની હેઠળ રમવાની સારી તક મળી હતી કારણ કે અમે ઓલ ઈન્ડિયા યુનિવર્સિટી ટૂર્નામેન્ટ જીતી હતી.
મેહલી અંકલનું હંમેશા આપણા બધાના હૃદયમાં એક વિશેષ સ્થાન રહેશે. તેમના મહાન આત્માને શાશ્ર્વત શાંતિ મળે! – બિનાયશા એમ. સુરતી